Sprzedajesz lub kupujesz samochód i zastanawiasz się, czy musisz zapłacić podatek? Nie wiesz, jak prawidłowo określić wartość pojazdu, od której oblicza się należny podatek? Szukasz właściwego formularza deklaracji podatkowej, by rozliczyć się z urzędem skarbowym? A może zorientowałeś się, że nie złożyłeś deklaracji lub nie zapłaciłeś podatku w terminie i obawiasz się konsekwencji prawnych? To jedne z najczęstszych pytań, z jakimi zgłaszają się nasi klienci.
Ten poradnik został przygotowany przez Kancelarię Adwokacką Majchrzak Panas z Wrocławia z myślą o wszystkich, którym zależy na prawidłowym wykonaniu obowiązków podatkowych.
Kiedy sprzedaż auta podlega podatkowi PCC?
Zacznijmy od podstaw. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu podlegają między innymi umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych, a zatem także umowa sprzedaży samochodu.
Przepisy określają, że sprzedaż podlega podatkowi PCC wówczas, gdy spełnione są określone warunki. Zgodnie z art. 1 ust. 4 tej ustawy, podatek jest należny, jeśli:
- przedmiot umowy (w tym przypadku samochód) znajduje się na terytorium Polski,
- albo – jeśli znajduje się za granicą – nabywca ma miejsce zamieszkania w Polsce, a sama czynność została dokonana na terytorium Polski.
Oba te warunki muszą być spełnione łącznie, aby powstał obowiązek podatkowy.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że decydujące jest miejsce i data zawarcia umowy, a nie miejsce wydania pojazdu. Obowiązek podatkowy co do zasady powstaje z chwilą dokonania sprzedaży, a zatem zawarcia umowy. W tym zakresie należy odwołać się do art. 535 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Kto płaci podatek PCC przy zakupie samochodu?
Zgodnie z art. 4 ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Oznacza to, że jeśli jako osoba fizyczna kupujesz samochód od innej osoby, również nieprowadzącej działalności gospodarczej, to właśnie Ty musisz zapłacić podatek PCC.
Natomiast w sytuacji, gdy sprzedaż następuje pomiędzy przedsiębiorcą (podatnikiem VAT), a nabywcą – PCC nie występuje. Wynika to z zasady, że jeśli dana transakcja podlega podatkowi VAT, to nie podlega już podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
W praktyce oznacza to, że jeśli kupujesz auto z fakturą VAT – nie płacisz PCC.
Podstawa opodatkowania – jak ustalić wartość rynkową?
Art. 6 ust. 1 ustawy wskazuje, że podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy. Ustalając ją, bierze się pod uwagę przeciętne ceny stosowane w obrocie podobnymi pojazdami – zasadniczo (o ile to możliwe) tego samego rodzaju, marki, modelu, rocznika i w podobnym stanie technicznym.
Najczęściej przyjmuje się, że będzie to cena z umowy. Jednak organy podatkowe mają prawo zweryfikować, czy cena odpowiada wartości rynkowej. Art. 6 ust. 3 i 4 ustawy stanowi, że w razie wątpliwości, urząd może wezwać podatnika do podania nowej wartości, wskazując własną wstępną ocenę.
Jeśli podatnik nie odpowie lub poda wartość niezgodną z rynkową, organ może ustalić wartość z pomocą opinii biegłego albo na podstawie przedstawionej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Uwaga – jeśli różnica między wartością określoną przez urząd a wartością z opinii biegłego przekroczy 33%, koszt opinii pokrywa podatnik. Warto zatem podawać rzeczywistą, uczciwą wartość pojazdu albo wykazać ją prywatną wyceną rzeczoznawcy.
Wysokość podatku PCC przy sprzedaży samochodu
Stawka podatku dla rzeczy ruchomych – a więc również samochodów – została określona w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy i wynosi 2% wartości rynkowej pojazdu. Wysokość podatku jest niezależna od tego, czy samochód jest nowy czy używany. Nie ma również znaczenia, czy auto jest na chodzie, czy też stanowi jedynie wrak. W każdym przypadku stawka podatkowa wynosi tyle samo.
Przykład:
Kupujesz samochód za 30 000 zł – podatek wyniesie 600 zł.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których nie trzeba płacić PCC. Art. 9 pkt 6 ustawy przewiduje zwolnienie z podatku, gdy podstawa opodatkowania (czyli wartość samochodu) nie przekracza 1000 zł. To praktyczne rozwiązanie w przypadku zakupu pojazdów o niskiej wartości, np. starszych aut.
Kiedy i jak zapłacić podatek PCC?
Moment powstania obowiązku podatkowego określa art. 3 ustawy – jest to chwila dokonania czynności cywilnoprawnej, a więc zawarcia umowy sprzedaży. Od tego momentu masz 14 dni na złożenie deklaracji PCC-3 oraz zapłatę podatku.
Deklarację PCC-3 można złożyć:
- osobiście w urzędzie skarbowym,
- listownie,
- lub online – poprzez e-Urząd Skarbowy dostępny na stronie www.podatki.gov.pl.
Wyjątkowo, jeśli sprzedaż następuje w formie aktu notarialnego, to notariusz pobiera podatek i odprowadza go w imieniu nabywcy.
Dodatkowo, jeżeli podatnik dokonuje w ciągu miesiąca co najmniej trzech takich transakcji, może – zamiast kilku deklaracji – złożyć jedną zbiorczą do 7. dnia następnego miesiąca i łącznie uiścić należny podatek. Skorzystanie z tego rozwiązania wymaga, aby pomiędzy pierwszą a ostatnią transakcją nie było więcej niż 14 dni przerwy.
Co grozi za nieopłacenie podatku PCC od sprzedaży auta?
Zaniedbanie tego obowiązku może mieć poważne konsekwencje. Niezłożenie deklaracji lub niezapłacenie podatku może stanowić czyn zabroniony opisany w art. 54 Kodeksu karnego skarbowego – jako wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, w zależności od wysokości uszczuplonego podatku.
Warto mieć na uwadze, że progiem ustawowym, do którego odpowiada się za wykroczenie skarbowe, jest pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia. Porównaniu podlega wysokość uszczuplonego podatku. Po przekroczeniu tej granicy, sprawca odpowiada zawsze za przestępstwo skarbowe.
W przypadku wykroczenia skarbowego, z którym najczęściej mierzą się podatnicy w sytuacji sprzedaży samochodów, jest to grzywna określona kwotowo, zawierająca się w przedziale od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Oznacza to, że grzywna może wynieść do 466 zł do aż 93 320 zł.
Należy dodatkowo pamiętać, że orzeczenie zapadłe w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe nie zwalnia od obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnej.
Zwrot podatku PCC – kiedy możesz odzyskać pieniądze?
Nie każdy wie, że zapłacony podatek PCC można odzyskać w sytuacjach przewidzianych w art. 11 ust. 1 ustawy. Podatek podlega zwrotowi m.in., gdy:
- uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność względna),
- nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej
W praktyce oznacza to, że jeśli na przykład odstąpiłeś od umowy sprzedaży samochodu z powodu ujawnienia istotnej wady – możesz ubiegać się o zwrot podatku PCC.
Warto jednak pamiętać, że zgodnie z art. 11 ust. 2, zwrot nie przysługuje po upływie 5 lat od końca roku, w którym zapłacono podatek.
Jak rozwiązać spory z fiskusem dotyczące PCC?
Zdarza się, że urząd skarbowy kwestionuje wysokość podatku lub wartość rynkową pojazdu. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy specjalisty od podatku PCC.
Adwokat, który na co dzień zajmuje się sprawami podatkowymi, może pomóc w:
- przygotowaniu uzasadnionej wyceny wartości pojazdu,
- reprezentacji w postępowaniu przed urzędem skarbowym,
- złożeniu odwołania od decyzji organu podatkowego.
W orzecznictwie sądów administracyjnych wielokrotnie podkreślano, że organy podatkowe nie mogą arbitralnie podwyższać wartości pojazdu, jeśli podatnik przedstawi wiarygodne dowody rynkowe (np. wydruki z serwisów motoryzacyjnych czy opinie rzeczoznawcy). Takie podejście potwierdzają liczne wyroki sądów administracyjnych.
Podatek PCC a sprzedaż samochodu za granicą
Czy sprzedaż auta za granicę również podlega PCC? Zgodnie z przytoczonym już art. 1 ust. 4 ustawy – tylko wtedy, gdy kupujący ma miejsce zamieszkania w Polsce i umowa została zawarta na terytorium Polski.
Jeżeli obie strony mieszkają za granicą i tam podpisują umowę – polski podatek PCC nie występuje.
Dlatego, kupując lub sprzedając pojazd w transakcji międzynarodowej, warto zastanowić się, które prawo właściwe obowiązuje i gdzie należy uiścić należny podatek.
Pomoc profesjonalisty
Zagadnienia podatkowe przy sprzedaży samochodu potrafią być zaskakująco złożone. Zdarza się, że drobny błąd w deklaracji PCC-3 skutkuje wezwaniem z urzędu lub koniecznością składania wyjaśnień.
Dlatego, jeśli masz wątpliwości co do sposobu rozliczenia, wysokości podatku, albo chcesz odzyskać zapłacony PCC po odstąpieniu od umowy – skontaktuj się z naszą Kancelarią.
Nasz zespół bazując na wieloletnim doświadczeniu procesowym pomoże Ci bezpiecznie i sprawnie przejść przez cały proces w sposób zgodny z przepisami.
Podsumowanie
Podatek PCC przy kupnie lub sprzedaży samochodu to obowiązek, który często umyka nabywcom. Warto zapamiętać kilka kluczowych zasad:
- podatek wynosi 2% wartości rynkowej pojazdu,
- obowiązek zapłaty ciąży na kupującym,
- deklarację PCC-3 należy złożyć w ciągu 14 dni od zawarcia umowy,
- podatek należy w całości uregulować w ciągu 14 dni od zawarcia umowy,
- transakcje objęte VAT-em są zwolnione z PCC,
- urząd skarbowy może weryfikować wartość pojazdu,
- w określonych przypadkach można odzyskać zapłacony podatek.
Świadomość obowiązków podatkowych pozwala uniknąć niepotrzebnych problemów. W razie wątpliwości – skorzystaj z pomocy specjalisty. Kancelaria Adwokacka Majchrzak Panas we Wrocławiu posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie, aby pomóc Ci w obronie Twoich interesów. Nie zwlekaj i skontaktuj się z nami.
